Με αφετηρία και έμπνευση το αμερικάνικο κίνημα fight for $15, οι αγώνες για τον βασικό μισθό γίνονται παγκόσμιοι. Και ενόσω διεθνοποιούνται, διεθνοποιείται και η ελπίδα ότι οι εργάτες και οι εργάτριες αυτού του κόσμου μπορούν να σταθούν στα σοβαρά απέναντι στο κτήνος της εκμετάλλευσης και της αδικίας. Οπωσδήποτε ο δρόμος είναι μακρύς…
Μεταφράσαμε και δημοσιεύουμε ένα κείμενο από τον ιστότοπο wagingnonviolence.org που περιγράφει το κίνημα για αύξηση του βασικού μισθού στην Ιαπωνία που ακόμα βρίσκεται στα σπάργανά του.
(Lisa Torio, Japan builds a fight for $15 movement of its own, December 9 2016.)
Την Κυριακή το απόγευμα ένα πλήθος 400 διαδηλωτών, αποτελούμενο από εργάτες, φοιτητές και συνταξιούχους, ξεχύθηκε στους δρόμους του πιο πολυσύχναστου εμπορικού κέντρου στο Τόκυο. Στην πρώτη γραμμή της διαδήλωσης βρίσκονταν μέλη του AEQUITAS, μιας ομάδας νέων ακτιβιστών εργατών που έχουν αναλάβει να φέρουν το αμερικάνικο κίνημα για έναν αξιοπρεπή μισθό “fight for $15” στην Ιαπωνία.
“Δεν χρειαζόμαστε μισθούς πείνας” φώναζαν οι διαδηλωτές, καθώς καταναλωτές και τουρίστες έβγαζαν τα κινητά τους τηλέφωνα για να απαθανατίσουν το σπάνιο θέαμα. “Αν αγωνίζεσαι, ύψωσε την φωνή σου”.
Στην Ιαπωνία, όπου οι διαδηλώσεις είναι ελάχιστες και σπάνιες, το να συγκεντρωθεί ένα πλήθος είναι δύσκολη υπόθεση. Όταν οι διοργανωτές του “fight for $15” στις Η.Π.Α. κάλεσαν για μια παγκόσμια ημέρα δράσης τον περασμένα Μάιο, περίπου 50 διαδηλωτές εμφανίστηκαν στους δρόμους του Τόκυο, στην πλειοψηφία τους συνδικαλιστές εργαζόμενοι. Παρόλα αυτά, από τον Σεπτέμβριο του 2015 όταν φτιάχτηκε η ομάδα AEQUITAS – που σημαίνει Δικαιοσύνη στα Λατινικά – έχει οργανώσει αρκετές διαδηλώσεις οι οποίες έχουν συγκεντρώσει εκατοντάδες ανθρώπους που διεκδικούν έναν εθνικό κατώτατο μισθό στα 1.500 γιεν, το οποίο αντιστοιχεί χοντρικά στα 15 δολλάρια.
“Είδαμε το κίνημα στις Η.Π.Α. Και σκεφτήκαμε ότι μπορούμε να το κάνουμε κι εδώ” λέει ο Harada Niki, ένας 27χρονος εργάτης και ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας. “Γνωρίζαμε ότι το κίνημα μπορεί να γίνει παγκόσμιο”.
Όπως πολλοί πολιτικοποιημένοι ακτιβιστές από τη νέα γενιά των Ιαπώνων, o Harada έγινε ενεργό μέλος του κινήματος κατά την διάρκεια των αντιπυρηνικών διαδηλώσεων που έγιναν στον απόηχο της καταστροφής στην Φουκουσίμα το 2011, και οι οποίες αποτέλεσαν τρόπο τινά ένα αντίστοιχο Occupy για την Ιαπωνία. “Οι αντιπυρηνικές διαδηλώσεις άλλαξαν ριζικά τον τρόπο οργάνωσής μας” λέει. “Έφτιαξαν ένα δίκτυο ανθρώπων που ήθελε να εργαστεί για την κοινωνική δικαιοσύνη”. Aλλά για τον Harada η πυρηνική καταστροφή ξεγύμνωσε επίσης τις αντεργατικές πολιτικές της χώρας του, ωθώντας τον στην οργάνωση μέσα στις δουλειές και τα συνδικάτα. “Η κυβέρνηση σπρώχνει τα πυρηνικά εργοστάσια προς τις φτωχές επαρχίες της υπαίθρου” λέει ο Harada. “Συνειδητοποίησα ότι η εργασία βρίσκεται στον πυρήνα των αγώνων μας. Αν δεν αλλάξουμε το δομικό πρόβλημα που βρίσκεται πίσω από κάθε επιμέρους ζήτημα, δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε”.
Αφού συναντήθηκε με ανθρώπους που βρίσκονταν στη οργάνωση του κινήματος για έναν αξιοπρεπή βασικό μισθό στις Η.Π.Α., ο Harada συναντήθηκε με φίλους, πολλούς από τους οποίους γνώριζε από τις αντιπυρηνικές διαδηλώσεις, για να φτιάξουν την AEQUITAS με σκοπό να γίνει μια οργάνωση που θα έχει στόχο να εκδημοκρατίσει την πελώρια οικονομία της χώρας.
Από την δεκαετία του 1950 το εργατικό κίνημα στην Ιαπωνία βρίσκεται σε διαρκή πτώση. Η συμμετοχή των Ιαπώνων εργατών στα συνδικάτα συνεχίζει να μειώνεται διαρκώς από το 55,8% το 1959 στο 17,5% σήμερα. Δοθέντος ότι περίπου το 90% των σωματείων είναι επιχειρησιακά σωματεία, η ολοένα αυξανόμενη επισφαλειοποίηση με τα ατομικά συμβόλαια και την part-time εργασία έχει αφήνει συνεχώς εργάτες έξω από την στάθμιση της νομικής προστασίας. Η AEQUITAS επιδιώκει να αλλάξει αυτή την κατάσταση.
Ο Saito Michiaki, ένας 22χρονος φοιτητής που μπήκε πέρυσι στην ομάδα, λέει πως πολλοί άνθρωποι που έρχονται στις συναντήσεις και στις διαδηλώσεις είναι συχνά άσχετοι με τον εργασιακό συνδικαλισμό. “Όταν τα συνδικάτα οριοθετούν τις συγκεντρώσεις τους με σημαίες συχνά τρομάζουν αυτούς που δεν γνωρίζουν με τί ακριβώς έχουν να κάνουν”. Παρότι περίπου 30 από τα ιδρυτικά μέλη των AEQUITAS συμμετέχουν σε συνδικάτα, η ομάδα έχει πει ότι θα δουλεύει ανεξάρτητα από τα εργατικά συνδικάτα και με σκοπό να παραμείνει ένα κίνημα μισθωτών εργαζόμενων που θα βασίζεται στις δωρεές και στα social media για να εξασφαλίζει την οικονομική της στήριξη. “Στόχος μας είναι να κινητοποιήσουμε ανθρώπους που δεν είχαν ποτέ προηγουμένως αντιληφθεί τους εαυτούς τους ως εργάτες”, εξηγεί ο Saito.
Αντί να κάνει τις διαδηλώσεις της έξω από κυβερνητικά κτίρια ή περιοχές με οικονομικά γραφεία, η AEQUITAS σχεδόν πάντα τις οργανώνει σε πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους, όπου οι περισσότεροι χαμηλόμισθοι εργάζονται και περιφέρονται. “Όταν διαδηλώνουμε σε αυτά τα μέρη”, λέει ο Saito, “δείχνουμε στους ανθρώπους ότι είναι ΟΚ τελικά να μιλάς για τον μισθό και να λες ότι δεν την βγάζεις”. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο οι διαδηλωτές προετοιμάζουν το έδαφος για να χτιστεί μια κοινότητα αγώνα σε μια κοινωνία που κατά τα λοιπά αποτελείται από “σιωπηλούς” εργάτες.
Ο Fujikawa Rie, ένας 24χρονος ακτιβιστής που μπήκε στους AEQUITAS τον προηγούμενο Δεκέμβρη, λέει ότι ο στιγματισμός και η εχθρότητα απέναντι στους χαμηλόμισθους εργάτες συχνά στέκεται εμπόδιο στο να μιλάνε οι άνθρωποι για τις εμπειρίες τους στις δουλειές. Από την δεκαετία του 1990 και μετά ο αριθμός των εργατών που υπογράφουν συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου αυξάνεται διαρκώς, ενώ την ίδια στιγμή τα επίπεδα φτώχειας βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά. Η Ιαπωνία έχει ένα από τα μεγαλύτερα επίπεδα στην παιδική φτώχεια ανάμεσα στα πλουσιότερα έθνη στον κόσμο, σύμφωνα με μια έρευνα της Unicef που δημοσιεύτηκε φέτος. Εξαιτίας της σχετικής οικονομικής σταθερότητας, πολλοί εργαζόμενοι με σταθερή δουλειά συχνά αναγκάζονται να εργάζονται με εξουθενωτικά ωράρια. Πρόσφατα δε η αυτοκτονία μιας νεαρής γυναίκας εργαζόμενης σε διαφημιστική εταιρία προκάλεσε αντιδράσεις όταν αποκαλύφθηκε ότι οι υπερωρίες της σε έναν μήνα έφτανα τις 100 ώρες! “Το σύστημα βάζει εργάτες ενάντια σε εργάτες” λέει ο Fujikawa.
Σύμφωνα με τον Takasu Hirohiko, διευθυντή του Εργατικού Κέντρου Δικαιοσύνης στου Τόκυο, ο ολοένα αυξανόμενος και βαθύτερος χωρισμός μεταξύ εργαζομένων με σταθερή δουλειά και εργαζομένων χωρίς σταθερή δουλειά έχει χτυπήσει πρώτα τους ασφαλισμένους εργαζόμενους οι οποίοι ανέρχονται μόλις στο 20% του ενεργού πληθυσμού. Για την AEQUITAS η αύξηση του κατώτατου μισθού δεν είναι ο τελικός στόχος, παρά ένα αναγκαίο βήμα για να χτιστεί η αντίσταση ενάντια στις δυνάμεις που εκμεταλλεύονται και διαχωρίζουν τους ανθρώπους. Πατώντας στην αυξανόμενη οικονομική και κοινωνική απογοήτευση, το “Neto-uyo,” ή “internet right-wing,” κάτι αντίστοιχο της αμερικάνικης εναλλακτικής δεξιάς, έχει ξεκινήσει να κάνει επιθέσεις σε μετανάστες εργάτες οι οποίοι συχνά εργάζονται κάτω από τις δυσκολότερες συνθήκες. “Ο αριθμός των μεταναστών εργατών στην Ιαπωνία που λαμβάνουν κοινωνικά επιδόματα είναι τρεις φορές μεγαλύτερος από τους Ιάπωνες” γράφει ένα ρατσιστικό πανό κάπου. Στη πραγματικότητα το 97% αυτών που λαμβάνουν επιδόματα είναι γηγενείς Ιάπωνες.
Από τότε που η AEQUITAS ξεκίνησε να διεκδικεί κατώτατο μισθό 1.500 γιεν, διάφοροι πολιτικοί και άλλες οργανώσεις μπήκαν κι αυτές στο παιχνίδι, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που ξεκίνησαν να ζητάνε κατώτατο μισθό 1.000 γιεν. Ακριβώς όπως οι χαμηλόμισθοι εργάτες σε όλο το μήκος των Η.Π.Α. άλλαξαν την κεντρική πολιτική σκηνή, εισάγοντας το θέμα τους στην αμερικάνικη κοινωνία, το γιαπωνέζικο Fight for $15 είναι κι αυτό ένα κίνημα για την ορατότητα. “Πιστεύω πως πολλοί άνθρωποι σε αυτή την χώρα βλέπουν την ζωή τους απομονωμένη” λέει ο Fujikawa. “Είμαστε έξω στους δρόμους για να δείξουμε πως είμαστε εδώ και είμαστε οργισμένοι”.