Το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) φυσιολογικά θα έπρεπε να κάνει αυτό που λέει το όνομά του. Δηλαδή να είναι μια υπηρεσία που έχει ως αρμοδιότητα “να επιθεωρεί” την μισθωτή εργασία: να ελέγχει την ανασφάλιστη εργασία, να βεβαιώνει πρόστιμα στους παραβάτες εργοδότες που δείχνουν αντικοινωνική συμπεριφορά διατηρώντας προσωπικό που δουλεύει ανασφάλιστο, να ελέγχει αν εφαρμόζονται ικανοποιητικά οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων και να υποστηρίζει θεσμικά τους εργαζόμενους όταν προσφεύγουν ένδικα κατά των εργοδοτών τους, στις περιπτώσεις που οι τελευταίοι παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους μέσα στην μισθωτή σχέση. Στις ταξικές κοινωνίες, όμως, δεν υπάρχει τίποτα από μόνο του ως φυσιολογικό: η αστυνομία δεν πιάνει τους κακούς, οι δικαστές δεν υπηρετούν το δίκιο… και εσχάτως το ΣΕΠΕ εμφανίζεται να μην έχει ως σκοπό την επιθεώρηση της εργασίας για λογαριασμό του κράτους.
Σύμφωνα με την επιστολή παραίτησης που υπέβαλλε ο Γιάννης Σούκος[1], ειδικός γραμματέας του ΣΕΠΕ, η φύση του ΣΕΠΕ πρέπει να… εκσυγχρονιστεί! Οι αρμοδιότητες που όφειλε να έχει η υπηρεσία και τις οποίες περιγράψαμε παραπάνω ως φυσιολογικές (έλεγχος μαύρης εργασίας και επιβολή προστίμων στους εργοδότες που παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία) είναι κάπως… μονόχνωτες (sic)! Για τον κύριο Σούκο ακρογωνιαίος λίθος της φιλοσοφίας του ΣΕΠΕ πρέπει να είναι η συμφιλίωση εργαζομένων και εργοδοτών, με βάση τη σοφή ρήση ότι ο χειρότερος συμβιβασμός είναι καλύτερος απ’ την καλύτερη δίκη. Γι’ αυτό και οι έλεγχοι που πραγματοποίησε το ΣΕΠΕ καθόλη την διάρκεια της θητείας του έδωσαν έμφαση στην ουσιαστική και ηθική νομιμότητα και αποκατέστησαν στο μέτρο του δυνατού αδικίες σε βάρος των ελεγχθέντων πολιτών και ιδιαίτερα των μικρών επιχειρήσεων. Φοβερό ε; Ένας διοικητικός μηχανισμός που, θεωρητικά, οφείλει να λειτουργεί προς όφελος των εργαζομένων με στόχο την αποκατάσταση των αδικιών εις βάρος τους, πρακτικά έχει μετατραπεί σε ένα “διαιτητικό όργανο” που στοχεύει να προασπίσει και τα συμφέροντα αυτών που αδικούν εις βάρος των εργατών, ήτοι των αφεντικών που παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία. Και πιο συγκεκριμένα των μικρών αφεντικών.
Ερχόμενοι τώρα στα καθ υμάς, δηλαδή στον κλάδο του επισιτισμού και της εστίασης (καφέ, μπαρ, φαστφουντάδικα, εστιατόρια κλπ), γνωρίζουμε από πρώτο χέρι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εργοδοτών ανήκουν σε αυτή την περίφημη κατηγορία των “μικρών αφεντικών” που βρίσκονται υπό την αιγίδα του ΣΕΠΕ. Γνωρίζουμε, επίσης, ότι το φαινόμενο της μαύρης και αδήλωτης εργασίας είναι ευρέως διαδεδομένο σε αυτές τις δουλειές, σε βαθμό έχει λάβει τον χαρακτήρα πάγιας “επιχειρηματικής τακτικής” των αφεντικών που προσπαθούν πάση θυσία να συμπυκνώσουν το εργατικό κόστος τους. Σε αυτές τις κατάφωρες παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας εις βάρος μας, συχνά οι εργάτες είμαστε ανίσχυροι, είτε λόγω της πραγματικής ανάγκης που έχουμε για την δουλειά, είτε λόγω των σχετικά περιορισμένων δυνατοτήτων μας να βελτιώσουμε την θέση μας μέσα στην εργασία. Δυστυχώς τα μαύρα και ανασφάλιστα μεροκάματα αποτελούν μια σκληρή πραγματικότητα στον επισιτισμό.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, αν δηλαδή τα κλιμάκια του ΣΕΠΕ που διενεργούν ελέγχους[2] διαπιστώσουν ότι κάποιος εργοδότης δεν έχει δηλώσει νόμιμα στον πίνακα προσωπικού κάποιον/α εργαζόμενο/η που κατά την στιγμή του επιτόπιου ελέγχου εργάζεται στην επιχείρηση, οφείλει να του βεβαιώσει πρόστιμο ύψους 10.549,44€ αν ο εργαζόμενος είναι άνω των 25 ετών και 9.197,10€, αν ο εργαζόμενος είναι κάτω των 25 ετών. Κατόπιν, το πρόστιμο διαβιβάζεται στο ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών) της περιοχής που έχει έδρα η επιχείρηση. Το κατά τόπον αρμόδιο ΚΕΑΟ στην συνέχεια έχει την ευχέρεια να απαιτήσει την αποπληρωμή του προστίμου από τον εργοδότη με κάθε διαθέσιμο μέσο, δηλαδή ακόμα και με κατάσχεση της ακίνητης (κατάστημα, σπίτι κ.ά.) ή κινητής (τραπεζικές καταθέσεις, εξοπλισμός κ.ά.) περιουσίας του παραβάτη. Αυτή, βέβαια, είναι η φυσιολογική (που λέγαμε παραπάνω) σειρά των πραγμάτων καθότι στην πραγματικότητα, δηλαδή στο πραγματικό σύνταγμα των κοινωνικών σχέσεων, η κατάσταση είναι άρδην διαφορετική.
Καταρχάς οι εργοδότες σκαρφίζονται διάφορους τρόπους για να γλιτώσουν την βεβαίωση του προστίμου. Πέρα από το εθνικό “λάδωμα” των υπαλλήλων, τα αφεντικά συχνά εμφανίζουν τους ανασφάλιστους εργαζόμενους ως “φίλους” ή “συγγενείς” τους, ως “υποψήφιους” ή “δοκιμαζόμενους” εργαζόμενους. Επίσης τους εμφανίζουν ως διαρκώς μερικώς απασχολούμενους, μολονότι οι ίδιοι εργάζονται σε καθεστώς πλήρους ωραρίου. Έτσι, ανά πάσα στιγμή που το κλιμάκιο του ΣΕΠΕ διενεργήσει έλεγχο, οι μισθωτοί εργάτες εμφανίζονται ότι εργάζονται στην βάρδια τους. Και όσον αφορά τους Πίνακες Εργαζομένων που οι εργοδότες υποχρεούνται να έχουν αναρτήσει σε εμφανές σημείο της επιχείρησης, συχνά τους αλλάζουν κάθε μέρα προκειμένου να γλιτώσουν τα πρόστιμα.
Σε δεύτερο βαθμό πιάνουν δουλειά οι λογιστές και οι δικηγόροι. Κατά της πράξης προστίμου του ΚΕΑΟ μπορεί ο εργοδότης να στραφεί με προσφυγή ενώπιον του κατά τόπον αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου και ταυτόχρονα να απαιτήσει την προσωρινή αναστολή της εκτέλεσης μέχρι να γίνει η οριστική δίκη. Η δε οριστική δίκη, αν συμπεριλάβει κανείς αναβολές κλπ, μπορεί να γίνει μετά μέχρι και από 5 χρόνια. Μέχρι τότε, το πρόστιμο μένει ανεξόφλητο ενώ, ταυτόχρονα, ο λογιστής μπορεί να το λογίσει ως “παθητικό” της περιουσίας της επιχείρησης και να “μαγειρέψει” ακόμα περισσότερο τους ήδη “μαγειρεμένους” ισολογισμούς. Όταν, τελικά, η προσφυγή του αφεντικού φτάσει να εκδικαστεί πολλά μπορεί να έχουν αλλάξει: ο νόμος μπορεί να γίνει ευνοϊκότερος, το πρόστιμο μπορεί να παραγραφεί, αν ο δικηγόρος είναι καλά δικτυωμένος μπορεί να “μιλήσει” στον δικαστή με πέντε-έξι μοβ χαρτονομίσματα και τελικά να εκδοθεί μια απόφαση που θα ακυρώνει το πρόστιμο με την ανάλογη “νομική” αιτιολογία.
Κλείνοντας, η έλευση της νέας υπουργού εργασίας, απόρροια της οποίας φαίνεται ότι είναι η παραίτηση του… “μονόχνωτου” κυρίου Σούκου, είμαστε σίγουροι ότι σε τίποτα δεν μπορεί να βελτιώσει την πραγματική κατάσταση της εργατικής τάξης. Όπως ο Σούκος, έτσι και η Αχτσιόγλου, αμφότεροι “σύντροφοι” του Αλέξη[3], θα συζητήσουν, θα δικτυωθούν και θα νομοθετήσουν τρόπους για την διαιώνιση της ταξικής ειρήνης, η μάλλον του ανελέητου πολέμου των αφεντικών κατά των εργατών και των εργατριών. Και, τελικά, αν δεν στραφούμε εμείς οι ίδιοι στα απτά και καθημερινά συμφέροντά μας ως σύγχρονη εργατική τάξη, αν δεν πάψουμε να βάζουμε πλάτη στα αφεντικά, αν δεν βάλουμε πρώτα τα δικά μας εργατικά συμφέροντα και τα απαιτήσουμε αδιαπραγμάτευτα, κανείς δεν μπορεί να μας εξασφαλίσει ότι σε αυτήν την μάχη θα βγούμε νικητές.
[1] – Παραιτήθηκε ο Ειδικός Γραμματεας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, εφημ Καθημερινή (07-11- 2016)
[2] – Τα κλιμάκια αυτά υπολογίζονται με επιφύλαξη σε τρία έως τέσσερα και επειδή η υπηρεσία υπάγεται στην διοικητική ιεραρχία της Περιφέρειας Αθηνών, τα τρία έως τέσσερα αυτά κλιμάια διενεργούν ελέγχους σε όλη την Αττική δηλαδή από την Λούτσα μέχρι το Χαιδάρι και από το Χαλάνδρι μέχρι τον Ασπρόπυργο. Με αποτέλεσμα μέσα σε έναν χρόνο να βεβαιώνονται κατά μέσο όρο συνολικά μόνο 150 με 200 πρόστιμα. Σπουδαίο έργο…
[3] – Έτσι απευθύνεται ο Σούκος στην επιστολή παραίτησής του προς τον πρωθυπουργό.
Κόμικ “Μαριάννα η Βρωμόστομη”: http://bigmouthmarianna.blogspot.gr/